คู่มือ การจัดทำนโยบายและแผน การขับเคลื่อน การติดตาม 


บทนำ 

________ในช่วงที่ผ่านมา ประเทศไทยได้มุ่งพัฒนา เศรษฐกิจโดยอาศัยฐานทรัพยากรธรรมชาติ เป็นปัจจัยพื้นฐานในการผลิต เพื่อเสริมสร้างขีดความสามารถ การแข่งขันให้ทัดเทียมกับนานาประเทศ และกระตุ้นการสร้างมูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติของประเทศอยู่ในระดับที่ดี ผลการพัฒนาดังกล่าว ทำให้ทรัพยากรธรรมชาติของประเทศร่อยหรอและคุณภาพสิ่งแวดล้อมเสื่อมโทรมลงอย่างรวดเร็วและต่อเนื่อง ประกอบกับกระแสโลกาภิวัฒน์และความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีแบบก้าวกระโดดเป็นแรงกระตุ้นให้เกิดการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ทั้งในระดับโลก ภูมิภาค และประเทศ ซึ่งประเทศไทยต้องเผชิญกับกระแสการเปลี่ยนแปลงทั้งภายในและภายนอกประเทศ   

________ประเทศไทยได้ตระหนักและเตรียมความพร้อมรับมือและป้องกันผลกระทบที่จะเกิดขึ้นต่อการทำลายและสร้างความเสื่อมโทรมแก่ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ขณะเดียวกันต้องไม่เป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ โดยได้จัดทำนโยบายและแผนการส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ ระยะยาว 20 ปี  ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา ๑๓ (๑) ของพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๓๕ ซึ่งได้กำหนดให้สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เป็นหน่วยงานหลักในการจัดทำนโยบายและแผนดังกล่าว  ซึ่งนโยบายและแผนการส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมฯ จะถ่ายทอดเป็นแผนปฏิบัติการระยะกลาง ๕ ปี หรือ แผนจัดการคุณภาพสิ่งแวดล้อม เป็นไปตามมาตรา ๓๕ ของพระราชบัญญัติฯ โดยแผนจัดการคุณภาพสิ่งแวดล้อมนี้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางให้แก่ภาคีการพัฒนาที่เกี่ยวข้อง ใช้เป็นกรอบแนวทางในการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยให้บรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน ซึ่งเป้าหมายการพัฒนาดังกล่าว ประเทศไทยโดยนายรัฐมนตรีได้เข้าร่วมรับรองในเวทีโลก ที่จัดขึ้น ณ รัฐนิวยอร์ค ประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปลายปี พ.ศ. ๒๕๕๘ อีกทั้งเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนได้นำกำหนดไว้ภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ระยะ ๒๐ ปี ที่มุ่งให้เกิดความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน  

________ทั้งนี้ ในการจัดทำนโยบายและแผนบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่ดี จะต้องมีกระบวนการที่ครบวงจร ได้แก่ กระบวนการจัดทำแผน การขับเคลื่อนแผนเพื่อให้มีการนำแผนไปสู่การปฏิบัติ และการติดตามประเมินผล เพื่อนำข้อเสนอแนะที่ได้รับไปปรับปรุงนโยบายและแผนในระยะต่อไป ซึ่งกระบวนการจัดทำนโยบายและแผนที่ครบวงจรดังกล่าว ต้องการผู้ที่ความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้อง มีขั้นตอนดำเนินการที่ดี เป็นระบบ ดังนั้น คู่มือการปฏิบัติงานเพื่อจัดทำนโยบายและแผน การขับเคลื่อนแผนไปสู่การปฏิบัติ และการติดตามประเมินผลฉบับนี้ จึงเป็นเครื่องมือที่สำคัญที่จะช่วยทำให้เจ้าหน้าที่ของสำนักงานฯ ได้ศึกษาเรียนรู้และเกิดความรู้ความเข้าใจและสามารถนำไปจัดทำนโยบายและแผนในฉบับต่อไปได้ รวมถึงการนำไปประยุกต์ในการจัดทำแผนบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวข้องได้